Mehmet Hakkı Suçin

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, TEDA (Türk Edebiyatının Dışa Açılımı) Projesi kapsamında bakanlıklar, çeviri fonları, çeviri merkezleri ortaklığı ve ÇEV-BİR, Çeviri Derneği ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliğiyle 2006 yılından bu yana iki dilli Edebi Çeviri Atölyeleri düzenlenmektedir.

2006 yılında Türkçe-İngilizce olarak düzenlenen Türk Edebiyatı Çevirmenleri Cunda Atölyesi (TEÇCA) ile başlayan Edebi Çeviri Atölyeleri serüvenine, 2011 yılında Almanca ve Fransızca da katıldı. 2012 yılına gelindiğinde ise mevcut atölye dillerine Rusça, İspanyolca, Arapça ve Çincenin de eklenmesiyle düzenlenen atölye sayısı 7’ye ulaştı. Nihayet 2013 yılında İtalyanca, Lehçe, Çocuk ve İlkgençlik Edebiyatı atölyeleri de eklenerek farklı dillerde 10 edebi çeviri atölyesi gerçekleştirildi.

Atölyeler İstanbul Uluslararası Kitap Fuarı (TUYAP) ile eşzamanlı olarak İstanbul Büyükada’da düzenleniyor.

Türkçe-Arapça/Arapça-Türkçe Edebî Çeviri Atölyesi (TÜRAPÇAT), Mısır Ulusal Çeviri Merkezi’nin işbirliğinde yürütülüyor. Atölyelerin oturum moderatörlüğünü 2012 yılından bu yana Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Hakkı Suçin ile projenin Arap partneri adına Ayn Şems Üniversitesi Diller Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammed Herîdî yürüttü.

TÜRAPÇAT’ın özel hedeflerini her yıl gözden geçirmekle birlikte, düzenlediğimiz atölyelerin ana hedefleri profesyonel çevirmenlerle kariyerine yeni başlayan edebiyat çevirmenlerini buluşturmak, edebî çeviri uygulamaları üzerinden çeviri meselelerini tartışarak çevirmen eğitimine katkıda bulunmak şeklinde özetlenebilir.

TÜRAPÇAT’a her yıl toplam 10 çevirmen kabul ediliyor. Arapça edebi çeviri atölyelerine başta Mısır olmak üzere Arap ülkelerinden büyük bir ilgi olduğundan, gerek profesyonel gerekse gelecek vadeden nitelikli edebiyat çevirmenlerini seçme imkânına sahibiz. Atölyeye şimdiye kadar Türkçeden Arapçaya elliyi aşkın edebî eser çeviren profesyonel çevirmenlerin yanı sıra kariyerine bir eserle başlamış, henüz yolun başında olan çevirmenler de katılıyor. Böylece farklı kuşakta deneyimler bir araya gelmekte ve edebiyat çevirisi alanında bir “havuz” oluşturma fırsatını bizlere sunmaktadır.

Atölyenin işleyişi moderatörün planlamalarına bağlı olarak yıldan yıla değişebilmekle birlikte genel olarak şu şekildedir:

Atölyeye başvuran çevirmenler, TEDA projesine yayımladıkları eserlerinden 4-5 sayfalık bir metin gönderirler. Moderatör, bu metinlerle birlikte kendisinin belirlediği başka metinleri birkaç ay öncesinden atölyeye seçilen çevirmenlere gönderir. Çevirmenler hem birbirlerinin metinleri üzerinde çalışırlar hem de çevirilecek metinleri ilgili hedef dile çevirirler. Bazı metinler de tüm katılımcılar tarafından atölyeler esnasında çevrilip sunulmakta, çeviri tüm katılımcılar tarafından atölye oturumlarında değerlendirilmektedir.

TÜRAPÇAT’ın başladığı 2012 yılından 2014 yılına kadar atölyelerde toplam 35 edebî ürün değerlendirilmiştir. Bunlardan 22’si Türkçeden Arapçaya, 13’ü de Arapçadan Türkçeye yapılan çevirilerdir. Bu çeviriler yıllara göre aşağıdaki tablolarda görülmektedir.

Görüldüğü gibi, atölyede çevirilen ve/veya değerlendirilen edebî ürünler; edebî tür, yazar ve eser bakımından çeşitlilik arz etmektedir.

TÜRAPÇAT atölyelerinin çıktılarına gelince; her yıl atölye faaliyetleriyle birlikte katılımcıların değerlendirmelerini içeren Moderatör Raporu hazırlanmaktadır. Sonraki atölyeler bu raporun içeriğine göre şekillendirilmeye çalışılmaktadır. Edebiyat çevirisi alanında bir “çevirmen envanteri” oluşturulmakta, her yıl bu envantere yeni çevirmenler katılmaktadır. Atölyelerde yapılan çevirilerin ve değerlendirmelerin yer aldığı bir “Atölye Kitabı”nın yayınlanması için çalışmalar devam etmektedir.

Atölyelerimizden kareler:

Türapçat Atölyesi, 2012

Türapçat Atölyesi, 2013

Türapçat Atölyesi, 2014

Tuyap – Çeviri ve Kültür Paneli, 2013