Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin
Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arap Dili ve Edebiyatı’ndan mezun oldu. Yüksek lisans tezinde Mısırlı yazar Yahya Hakkı’nın öykücülüğünü ele aldı. Doktora tezinde Arapça-Türkçe çeviride eşdeğerlik sorunlarını ve stratejilerini inceledi. University of Manchester, The Centre for Translation and Intercultural Studies’de misafir akademisyen olarak çalıştı (2006).
Ulusal ve uluslararası düzeyde yabancılar için Arapça öğretim programları hazırladı. 2014 yılında Arabic Booker olarak bilinen Uluslararası Arap Romanı Ödülü’ne jüri üyesi seçildi. 2012 yılından bu yana Arapça-Türkçe dil çiftleri arasında edebî çeviri atölyeleri yürüttü.
Arap edebiyatından çok sayıda kısa öykü ve şiirin çevirmenidir. Akademik çalışmaları çeviribilim, Arap dili ve edebiyatı ve yabancı dil öğretimine odaklanmaktadır.
Halen Gazi Üniversitesinde öğretim üyesi olarak akademik faaliyetlerini sürdürmektedir.
خصصت صحيفة “جمهوريت” لغلاف مجلتها الأسبوعية “كتاب” لمحمود درويش. نشرت المجلة حواراً قصيرًا مع محمد حقي صوتشين، أجرته مارشا لينكس كويلي محررة “أرَبْلِيت” الفصلية، والكاتبة في “الجارديان” و”بيليفر”. ننشر الحوار من ترجمة صفوان الشلبي
“1974 doğumlu bir yazar olan Adania Shibli, Can Yayınları’ndan çıkan “Küçük Bir Ayrıntı”da hem bu köklü mirasa sahip çıkıyor, hem de kullandığı konu ve özgün roman tekniği ile övgüyü hak ediyor gerçekten. Bir yandan Filistin edebiyat geleneğine ve ustalarına selam gönderiyor, bir yandan da kimseyi taklit etmeyerek kendi tekniğini ortaya koyuyor. Yani bir yazar için zoru başarıyor.” PEREN BİRSAYGILI MUT’un yazısı.
“Shibli, anlatının sonunda okuru rahatlatmıyor, umut vaat etmiyor. Kapalı, çıkışı olmayan, okurun kaskatı kesilmesini amaçlayan soğuk bir metin yaratma konusunda başarılı. Bir kadının tecavüze uğrayıp öldürülmesinin hayatın sıradan bir olayı olarak görülmesinin zalimliğiyle okuru tekinsiz bir düzleme çekiyor: Kolektif hissizlik.” NİLGÜN YILDIZ COŞKUN’un yazısı.
14 Şubat 2021 tarihinde kaybettiğimiz Filistinli şair Murid Bergûsi’ye (Mourid Bargouti) ait beş şiir, Mehmet Hakkı Suçin çevirisiyle “Kod Adı: Maske” dergisinin 2. sayısında yayımlandı.
“Mehmet Hakkı Suçin’in “Hayy bin Yakzan” çevirisiyle, eseri edebî bir zevkle okuma imkânına kavuşmuş olduk. Üstelik metin olabildiğince yalın, yani pek fazla dipnot içermiyor. Metnin bu şekilde kitaplaşmasının en büyük kazanımlarından biri de yediden yetmişe her okurun da artık Hayy’ı okuma ihtimali!” AYŞENUR NARBOĞA’nın yazısı.
فازت النسخةُ التركية من رواية الكاتبة الفلسطينية عدنية شبلي (1974)، “تفصيل ثانوي”، ترجمة الأكاديمي والمترجِم التركي محمد حقي صوتشين، بجائزة “أفضل ترجمة”، التي تمنحها مجلّة “دنيا للكِتاب” في تركيا. وهذه هي المرّة الأُولى التي يفوزُ فيها عملٌ مترجَم من الأدب العربي بالجائزة التي تُمنح منذ ثمانية وعشرين عاماً.
“عنِ الزّمانِ المُتناهي تخلَّينا” هكذا تكلّمَ يونُس أمرة، الشّاعرُ والمتَصوِّفُ التّركيّ الشّهير الذي عاشَ في القرن الثّالث عشَر الميلادي. وقد وقعَ اختيارُ التُّرجُمان القدير محمّد حقّي صوتشين، على أبيات “أمرة” الخالدة، ليُلقيَها بترجمتِه الرَّفيعةِ على مَسامِعِ الجُمهور العربي.
“Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin’in dilimize Adania Shibli’den çevirdiği Küçük Bir Ayrıntı kitabına “insan haklan ve barış arzusu ekseninde Filistin’de yaşanan zulmü yine bu coğrafyada yaşanan kadın katliamlarıyla birlikte anlatan, ikili anlatıcı bakış açısıyla cesur bir söylem geliştirdiği; çevirmen Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin’e de Arapçadan yaptığı çevirilerle edebiyat alanına katkıları ve akademiyle yayın dünyasını buluşturduğu için” Yılın Çeviri Kitabı ödülünün verilmesini oybirliğiyle kararlaştırdı.” Haberin ayrıntıları yazıda.
“Adania Shibli’nin Küçük Bir Ayrıntı romanının tarihsel bir olayın fragmanı ya da tarihin tortusu olarak karşımıza çıkması kaçınılmazdır. Tarihin, gerisinde bıraktığı fragman ve tortu, edebi eserin inşaasındaki belleğin önemini hatırlatır. Bu işlevin, ölçüt ve biçim kaygılarıyla harmanlanıp artı ve eksi iki uçta birleştirilmesi, hem diktanın hem de mağdurun silinmez paylarını gösterir.” MUSTAFA ORMAN’ın yazısı.
TRT yapımcısı Kurtuluş Özyazıcı, Mehmet Hakkı Suçin’in çevirdiği bir kaç eserden yola çıkarak çevirmenlik yolculuğunu kendisiyle konuştu.
“Shibli’nin yüz sayfayı bulmayan Küçük Bir Ayrıntı romanını bir yıl arayla iki kez, önce İngilizce çevirisinden, sonra Türkçe çevirisinden okudum. İkinci okuyuşumda romanın anlattığı olay(lar)dan ziyade, Shibli’nin bu olay(lar)ı anlatırken ifrattan kaçınması, hatta yer yer tefridin eşiğinde durabilmesi üzerine düşündüm. Elisabeth Jaquette’in çevirisi gibi Mehmet Hakkı Suçin’in çevirisi de[2] okumayı zorlaştırmayan akıcı bir metin. Fakat Shibli’nin dili nasıl süzdüğünü daha iyi anlayabilmek, kelime tercihlerini takip edebilmek için bu metni Arapça aslından okuyabilmeyi isterdim.” YASEMİN ÇONGAR’ın kaleminden.
“Hacmen birbiriyle eşit iki ayrı anlatıdan oluşan, Mehmet Hakkı Suçin’in muazzam çevirisiyle okuduğumuz Küçük Bir Ayrıntı’nın ilk bölümünde, 9 Ağustos 1949 günü Nakab Çölü’nde konuşlanmış bir askerî kampta dört gün içinde yaşananlar, üçüncü tekil şahıs kullanılarak, müfrezenin başındaki subay açısından anlatılır. Metin daha ilk paragraftan asıl meselesini açık eder: “Bu tepelerde fark edilebilen tek ayrıntı, eğim ve sapaklarda amaçsızca kıvrılan, kuru aptesbozan otlarıyla, tepeleri benek benek kaplayan taşların ince gölgelerinin nüfuz ettiği gevşek sınırlarıydı.” (s. 9). ALARA ÇAKMAKÇI’nın yazısı.
TRT yapımcısı Kurtuluş Özyazıcı, Türk edebiyatının diğer dillerdeki yolculuğunu Mehmet Hakkı Suçin ile konuştu. 22 Ekim Cuma Radyo-1’de yayınlanan dinlemek için tıklayınız.
Adania Shibli’nin romanı ‘Küçük Bir Ayrıntı’ için inci gibi, mücevher gibi demek isterdim klişe pahasına da olsa, fakat okuduğunuzda sizi de hemen içine alacağı gibi, bir dehşet durumunu gündeliğin bir parçası olarak metne yerleştiren yapısıyla, ancak ve sadece ‘taş gibi’ diyebilirim.
“Küçük Bir Ayrıntı” adlı kitabında tarihte gizli kalmış bir hikâyenin peşine düşen kadının yolculuğunu anlatan Filistinli yazar Adania Shibli, ‘dil’ üzerinden yaşananları sorguluyor. Yazar “Adalet ve özgürlük hiçbir yerde yokken Filistin’e neden gelsin!” diyor
“Shibli çok dil konuşuyor ama -ana dili olan- Arapça yazıyor. Arap Dili ve Edebiyatı öğretim üyesi ve çevirmen Mehmet Hakkı Suçin’in çevirdiği romanı yaklaşık bir saatte okudum, bitince bir süre oturduğum yerde kaldım. Bu kadar kısa bir romanı bu kadar güçlü kılan nedir, diye düşündüm. Sonradan öğrendim ki bu kısa roman aslında tam 12 senede yazılmış.” SİBEL ORAL’ın Shibli’yle özel röportajı.
Bir yeniden ve sürekli oluş hikayesidir Hayy bin Yakzan. Akıl ile duygu, tecrübenin ipeğinde yepyeni bir evrensel maya kazanır. Bu öz daha sonra Batı düşüncesini de kolaylıkla etkileyecek, Spinoza, Leibniz, Rousseau gibi filozoflarda sürek kazanacaktır. Bu ölümsüz eser bir kez daha Arapça aslından, Mehmet Hakkı Suçin çevirisi ile bir kez daha bizi kucaklıyor. Hayy bin Yakzan, sonsuz seslenişine bir seviye daha katıyor.
Filistinli yazar Adania Shibli (Adeniyye Şibli)’nin “Küçük Bir Ayrıntı” adlı romanı Can yayınları etiketiyle yayımlandı.
Ey kara kışta yanan sobalar gibi
Güzel ve neşeli Suriye
Ey köpeklerin dişleri arasındaki kemikler gibi
Bahtsız Suriye
Ey cerrahın elindeki neşter gibi
Katı Suriye
İslam öncesi Arap şairlerinden biri olan el-Âşâ, bugün Suudi Arabistan’ın Riyad kentine 70 km uzaklıkta olan Yemame’ye bağlı bir köyde dünyaya gelir. Şiirlerini şarkı formunda söylediği için kaynaklarda Sannâcetu’l-Arab (Arapların Simbali) olarak da anılır. Rivayetlere göre 629 yılında öldüğü tahmin edilir. Bazı rivayetlerde bu şiir “Yedi Askı” dışında kalan üç muallakadan biridir. el-A’şâ’nın muallakası ilk kez Türkçeye çevrilmiş olmaktadır.
Boğaziçi Üniversitesi Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi, Nâzım Hikmet’i ölüm yıldönümü olan 3 Haziran 2021’de Burcu Alkan, Mediha Göbenli, Çimen Günay-Erkol, Kenan Behzat Sharpe ve Mehmet Hakkı Suçin’in konuşmacı olarak katılacağı ve moderatörlüğünü Murat Gülsoy’un üstleneceği bir panel ile andı.
Muallakalar beyitlerden oluşan kaside formatında yazılmış şiirler. Kitaptakilerin beyit sayıları 62-103 arasında değişiyor ve her biri dönemin değerlerini ortaya koymaları açısından gayet ilginç. Yedi Askı Şiirleri’nde iki dilli (Arapça ve Türkçe) olarak yer alan muallakalardan İmruul-Kays’ınki benim özellikle hoşuma gitti. Bu tercihimde şairinin biraz serseri olması da etkili oldu elbette.
Sevmek bir kuş değil sevgilinin elindeki
Ağaçtaki on kuşa bedel.
Ağaçtaki bir kuş eldeki on kuşa
Kuşların nazarında!
llk sayısı 15 Şubat’ta Gazete Duvar’da yayımlanan ve kısa sürede on binden fazla okura ulaşan mevsimlik şiir dergisi “Kod Adı: Maske 2021”in yeni sayısı dağıtım sponsoru Gazete Duvar üzerinden ücretsiz indirilebilir.
سمينار تطوير مهارة المحادثة لدى الناطقين بغير العربية مع الأستاذة سندس عودة
Çeviri ve ötesi 