Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin
Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arap Dili ve Edebiyatı’ndan mezun oldu. Yüksek lisans tezinde Mısırlı yazar Yahya Hakkı’nın öykücülüğünü ele aldı. Doktora tezinde Arapça-Türkçe çeviride eşdeğerlik sorunlarını ve stratejilerini inceledi. University of Manchester, The Centre for Translation and Intercultural Studies’de misafir akademisyen olarak çalıştı (2006).
Ulusal ve uluslararası düzeyde yabancılar için Arapça öğretim programları hazırladı. 2014 yılında Arabic Booker olarak bilinen Uluslararası Arap Romanı Ödülü’ne jüri üyesi seçildi. 2012 yılından bu yana Arapça-Türkçe dil çiftleri arasında edebî çeviri atölyeleri yürüttü.
Arap edebiyatından çok sayıda kısa öykü ve şiirin çevirmenidir. Akademik çalışmaları çeviribilim, Arap dili ve edebiyatı ve yabancı dil öğretimine odaklanmaktadır.
Halen Gazi Üniversitesinde öğretim üyesi olarak akademik faaliyetlerini sürdürmektedir.
أحمد زكريا (كاتب ومترجم) تصفحوا من: العربي الجديد، حيث نشر المقال. غالباً ما يقترن اسم مترجمٍ ما بأدب اللغة التي يُترجم منها. وبلا شك، فإنّ الأدب العربي في تركيا اليوم اقترن باسم المترجم والبروفيسور […]
أنس الأسعد (كاتب سوري، محرّر في القسم الثقافي) تصفحوا من: العربي الجديد، حيث نشر المقال. عام 1993 سيتخرّج ابن مدينة إغدير التركية محمد حقّي صوتشين من “جامعة أنقرة” باختصاصِ اللغة العربية؛ فرعٌ […]
Süreyyya Evren … geçmişte kalmış bir ölümü araştıranın bugün ölümün hâlâ mümkün olduğunu öğreneceğini söylüyor. Bir çözüm önermiyor. Çözümsüz bir acının içinden bir ıslık gibi çıkıyor çizdiği ölümler. Belki de çölde unutulmuş […]
Abdullah Aren Çelik Kanafani genç yaşına rağmen önemli bir düşünce adamıydı, 1998 yılındaki görüşmelerde Filistin tarafındaki müzakereciler arasında olsaydı, Arafat beki de bu kadar büyük bir yanılgıya düşmeyecekti… Bundan birkaç yıl önce […]
Anıl Mert Özsoy Filistinli Marksist devrimci, gazeteci, yazar Gassan Kanafani’nin kaleme aldığı ‘Güneşteki Adamlar’, Mehmet Hakkı Suçin çevirisiyle Metis Yayınları tarafından yayınlandı. 1936 yılında Birleşik Krallık’ın mandası konumundaki Filistin’in Akka şehrinde doğar. […]
EMEK EREZ “Haritasını çıkardığınız yere zaten gitmişsinizdir. Ama gitmekte olduğumuz yerin henüz haritası yoktur” diyordu Audre Lorde, sanırım farklı sebeplerle göç etmek zorunda kalmanın getirdiği belirsizliği de ifade ediyor bu cümleler. İnsanlar […]
El değiştiren trajedi Söyleşi: Emine Bora Gassan Kanafani’nin 20. yüzyıl edebiyatının mihenk taşlarından “Güneşteki Adamlar” romanı Mehmet Hakkı Suçin çevirisiyle Metis Yayınları tarafından yayınlandı. 8 Temmuz 1972’de arabasına konan bombayla öldürülen romancı, gazeteci, […]
Güneşteki Adamlar, 1963’te yayımlandıktan sonra da yazılmaya devam eden bir metin. Onu aynı zamanda çölde kavrulan, okyanusta boğulan, kamyon kasasında yahut bir uçağın bagajında buz tutan göçmenlerin hikâyesi olarak da okuyuşumuz bundan.
Hicretten 201 yıl sonra yazıya geçirilen rivayetler, basit bir put tarihinden ziyade İslam öncesi Arapların inanç biçimleri, folkloru, mitolojisi, sosyal yapısı, hatta dönemin Arap toplumunda şiirin nasıl alımlandığı hakkında da önemli ipuçları verir. Mehmet Hakkı Suçin’in metnin kurgusal ve poetik niteliklerini dikkate alan titiz çevirisi elinizde.
Mehmet Hakkı Suçin, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümünün konuğu olarak toplum çevirmenliğine (community interpreting) ilişkin verdiği eğitimleri ve sahada yaşanan sorunları anlattı. Seminer videosunu paylaşıyoruz.
إنّ شِعرَ يونس أمرة يجسّد جوهرَ الإنسانية في بُعْدِها الإسلامي-الأناضولي. كان أكثرَ رموزِ الأناضولِ تميُّزاً في تصويرِ تعاليمِ الإسلام وصَوْغِ تركيبِ قيَمِ الإسلام من خلال الشعر الشعبيّ الصوفي. كما أنه أولُ شاعر تركيّ يقف في وجه الأفكار الدوغمائية. لقد نادى بكرامة الإنسان واعتبر صورتَه امتداداً لحقيقة الله وحُبِّه قائلاً: “نحن نُحبّ المخلوقَ / من أجلِ حُبِّ الخالقِ”. وكان في بحث دائم عن الله بصحبة مختلف الطيور والحيوانات دون التمييز بين أي ديانة في البحث عن الله
“Adonis, dünyayı anlama, evrenin varoluşsal gerçekliğini kavrama derdinde olan bir şair, entelektüel bir kimlik… Soran, sorgulayan, aydınlatan bakışı yalnızca şiirine yansımaz; düşünce yazıları, edebi denemeleri de onun yazınsal uğraşının ayrılmaz parçasıdır. Onun “mesele” edindiği şeylerin başlama noktası doğup büyüdüğü toprakların gerçekliğidir bir bakıma.”
“Ne zaman bir Mehmet Hakkı Suçin çevirisi görsem heyecanlanırım. Sadece yetkin bir çevirmen oluşuna bağlı değil bu duygum. Onun nitelikle kurduğu yaratıcı etkileşimin de karşılığı. Adonis, dilimize hatırı sayılır sayıda eseri çevrilmiş bir şair, düşünür, kuramcı. Mehmet Hakkı Suçin ile yan yana geldiklerinde ise Arapça ile Türkçenin ışığı parlıyor.”
“Dinin toplumsal yapının her zerresinde yer alması, hatta bir çamur görevi görmesi ona göre sakıncalı ve toplumun gelişmesinin önünde engeldir. Adonis buna karşın bir taraftan hem eleştirilerini yöneltir, diğer taraftan kurtuluş mitini bu toplumların önüne sermeye çalışır. Doğunun aksayan tarafına nedenleriyle yaklaşmaya çalışırken, diğer taraftan karşıt fikirler geliştirir. Bunu yaparken din karşıtı bir sekülerlikle yaklaşmaz, dini kabul eden fakat sınırlarını çizen bir düşünce geliştirir.”
18-19 Kasım 2022 tarihleri arasında Zeytinburnu Kültür Merkezi’nde yapılan Sezai Karakoç Sempozyumu çerçevesinde Mehmet Hakkı Suçin’in “Sezai Karakoç’un Arap Edebiyatından Şiir Çevirilerinin Değerlendirilmesi” başlıklı bildirisi.
“Kitap, Hitap, Hakikat” Adonis adıyla bilinen Arap şair ve düşünür Ali Ahmed Said’in kutsal metin, dini söylem, tasavvuf, siyaset, edebiyat, yaratıcılık ekseninde iktidarıyla, muhalefetiyle, toplumuyla ve kültürel dokusuyla Arap toplumlarının geçmiş mirasından kaynaklı krizlerini çözümleyip eleştirdiği eseridir.
يقول صوتشين في حديثه إلى “العربي الجديد” إنّ “ترجمة الأدب العربي بنوعية عالية من الجودة تعتبر قوّة ناعمة لكسر الجليد وإزالة الأحكام المسبقة التي ورثتها النُّخَب الثقافية والأيديولوجية للشعبين التركي والعربي”
Suçin konuşmasında bir dilden başka bir dile çeviri yapıldığında sadece o dilin edebiyatının tanınmış olmadığını, çeviri yapılan dile de katkı sağlandığını vurguladı. Ödülün, Türk-Arap dostluğuna ve kardeşliğine, bölgedeki barışa katkı sağlamasını diledi.
Ebu’l-Alâ el-Maarri hicri 363 (973) yılında bugünkü Suriye’de bulunan Maarrat en-Nu’man beldesinde doğdu. Çocukluğunda geçirdiği çiçek hastalığı nedeniyle kör oldu ve on bir yaşında şiir yazmaya başladı. Başlıca eserleri arasında Bağışlanma Risalesi, Luzûm Mâ Lâ Yelzem [Gereksizliğin Gerekliliği], el-Fusûl ve’l-Gâyât [Fasıllar ve Gayeler] ile Sıktu’z-Zend [Kavın Kıvılcımı] sayılabilir. Hicri 449 (1057) yılında vefat etti. Ölümünden bu yana 965 yıl geçmesine karşın çağımızın çağdaşı bir şair. Şiirleri Arapçadan Mehmet Hakkı Suçin (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Arapça Eğitimi Bölümü) çevirdi.
Suçin’in daha önce (İşte Budur Benim Adım başlıklı) Adonis çevirisini okumuş ve onu güvenilir bir çevirmen olarak bellemiştim çünkü hiç de basit olmadığı anlaşılan Adonis’in şiirlerinin karmaşıklığını korurken şiirliğini de yok etmemiş, ayrıca okuru bu karmaşık şiirleri okumaya hazırlamak için çeviriye Adonis’in kendisinin yazdığı “Okumanın Poetikası” adlı yazıyı da çevirip eklemişti. Bu çeviride de kitapla, yazarla, kendisinin kitabı çevirirken izlediği yöntemle ilgili okura bilgi veriyor, kitabı değerli kılan özelliklerine değiniyor, okurda merak uyandırmayı beceriyor, ayrıca kaynak olarak kullanılabilecek birden fazla metin bulunduğu için hangisini kaynak olarak kullandığını belirtmeyi ihmal etmiyordu. Kısacası çeviriyi sahipsiz bırakmayan, yaptığı işin sorumluluğunu açık açık üstlenen bir çevirmendi.
UNESCO tarafından Yunus Emre, vefatının 700. yıldönümünde anılacak. Bu çerçevede Yunus Emre şiirlerinden bir seçkiyi çevirmem için teklif aldım. Daha önce de Ahmed Yesevi’nin Divan-ı Hikmet’inden seçkileri Arapçaya çevirmiştim. Ama Yunus’u çevirmeyi hep istemişimdir. Yunus’un sade ama derin söyleyişini ve şiirindeki doğal müziği, Arapçada yeniden oluşturmanın eşsiz hazzını yaşamayı çok istiyorum. Bunu ne kadar gerçekleştirebilirim doğrusu ben de merak ediyorum.
“Suçin, bana bir soru sordu, incelenmeye değer. “Almanya’ya gidenler, orada yazanlar böyle bir ekol oluşturdular mı?”
Mehmet Hakki Suçin’in Arapçadan çevirdiği Mahmud Derviş’in ‘Atı Neden Yalnız Bıraktın’ kitabının Sunuş’unun okunmasını salık veririm.”
Yaşamakta olduğumuz dünya, bâtını zahirinden daha korkunç olan bir savaş dünyasıdır. Çünkü bâtın, insanın derin aidiyetinde onu içeriden imha etmektedir. Zahir ise hakikati imha etmekle ilgilenmektedir ki İngiliz şair Kipling bunu şöyle ifade ediyor: “Savaşta ilk kurban, hakikattir.”
خصصت صحيفة “جمهوريت” لغلاف مجلتها الأسبوعية “كتاب” لمحمود درويش. نشرت المجلة حواراً قصيرًا مع محمد حقي صوتشين، أجرته مارشا لينكس كويلي محررة “أرَبْلِيت” الفصلية، والكاتبة في “الجارديان” و”بيليفر”. ننشر الحوار من ترجمة صفوان الشلبي
“1974 doğumlu bir yazar olan Adania Shibli, Can Yayınları’ndan çıkan “Küçük Bir Ayrıntı”da hem bu köklü mirasa sahip çıkıyor, hem de kullandığı konu ve özgün roman tekniği ile övgüyü hak ediyor gerçekten. Bir yandan Filistin edebiyat geleneğine ve ustalarına selam gönderiyor, bir yandan da kimseyi taklit etmeyerek kendi tekniğini ortaya koyuyor. Yani bir yazar için zoru başarıyor.” PEREN BİRSAYGILI MUT’un yazısı.
“Shibli, anlatının sonunda okuru rahatlatmıyor, umut vaat etmiyor. Kapalı, çıkışı olmayan, okurun kaskatı kesilmesini amaçlayan soğuk bir metin yaratma konusunda başarılı. Bir kadının tecavüze uğrayıp öldürülmesinin hayatın sıradan bir olayı olarak görülmesinin zalimliğiyle okuru tekinsiz bir düzleme çekiyor: Kolektif hissizlik.” NİLGÜN YILDIZ COŞKUN’un yazısı.
14 Şubat 2021 tarihinde kaybettiğimiz Filistinli şair Murid Bergûsi’ye (Mourid Bargouti) ait beş şiir, Mehmet Hakkı Suçin çevirisiyle “Kod Adı: Maske” dergisinin 2. sayısında yayımlandı.
“Mehmet Hakkı Suçin’in “Hayy bin Yakzan” çevirisiyle, eseri edebî bir zevkle okuma imkânına kavuşmuş olduk. Üstelik metin olabildiğince yalın, yani pek fazla dipnot içermiyor. Metnin bu şekilde kitaplaşmasının en büyük kazanımlarından biri de yediden yetmişe her okurun da artık Hayy’ı okuma ihtimali!” AYŞENUR NARBOĞA’nın yazısı.
فازت النسخةُ التركية من رواية الكاتبة الفلسطينية عدنية شبلي (1974)، “تفصيل ثانوي”، ترجمة الأكاديمي والمترجِم التركي محمد حقي صوتشين، بجائزة “أفضل ترجمة”، التي تمنحها مجلّة “دنيا للكِتاب” في تركيا. وهذه هي المرّة الأُولى التي يفوزُ فيها عملٌ مترجَم من الأدب العربي بالجائزة التي تُمنح منذ ثمانية وعشرين عاماً.
“عنِ الزّمانِ المُتناهي تخلَّينا” هكذا تكلّمَ يونُس أمرة، الشّاعرُ والمتَصوِّفُ التّركيّ الشّهير الذي عاشَ في القرن الثّالث عشَر الميلادي. وقد وقعَ اختيارُ التُّرجُمان القدير محمّد حقّي صوتشين، على أبيات “أمرة” الخالدة، ليُلقيَها بترجمتِه الرَّفيعةِ على مَسامِعِ الجُمهور العربي.
Turkish